گزارش آچار به نقل از مهر
ورود كشورهای غیراروپایی به اینستكس به نفع ایران است یا اروپا؟
آچار: باوجود آنكه عده ای به دنبال كانالیزه كردن تجارت كشورهای غیراروپایی در چارچوب اینستكس هستند، اما این سازوكار بیشتر كنترل اروپا بر تجارت ایران را به دنبال دارد تا اینكه ابزارمقابله با تحریم باشد.
به گزارش آچار به نقل از مهر، باوجوداینكه مسئولان كشور و اروپاییها، به دنبال كانالیزه كردن تجارت كشورهای غیراروپایی با ایران در چارچوب اینستكس هستند، اما این سازوكار بیشتر كنترل اروپا بر تجارت ایران را به دنبال دارد تا اینكه ابزاری برای مقابله با تحریم های آمریكا باشد.
در بیانه ای كه توسط سه كشور تأسیس كننده اینستكس در ۱۱ بهمن ماه سال ۹۷ صادر شد، تسهیل تجارت مشروع بین عاملان اقتصادی اروپا و ایران و همین طور امكان گسترش تجارت ایران با كشورهای غیراروپایی در بستر اینستكس مورد تاكید قرار گرفت. هرچند كه این سازوكار به تجارت كالاهای غیر تحریمی تاكید دارد و نمی تواند منافع ایران را در برجام خصوصاً در فروش نفت تأمین كند، ولی دیپلماسی منفعلانه ایران سبب شد كه بعضی از كشورهای غیراروپایی تمایل پیدا كنند تا به اینستكس بپیوندند. چنانچه مقامات اتحادیه اروپا از تمایل دهلی نو برای پیوستن به اینستكس خبر دادند. همین طور «ولادیمیر چیزوف»، نماینده دائم روسیه در اتحادیه اروپا، اعلام نمود كه مسكو در حال رایزنی با كشورهای اروپایی جهت ملحق شدن به اینستكس است. پس تمایل این كشورها برای پیوستن به اینستكس، همان چیزی است كه اروپاییها خواهان تحقق آن هستند تا بتوانند سیاستهای خودشان را به ایران تحمیل كنند. اروپا «اراده» و «توان» حفظ برجام را ندارد با گذشت حدود ۳۰ روز از ضرب الاجل ۶۰ روزه ایران به اروپا برای حفظ برجام، اروپایی ها اقدام مثبتی در این روزها انجام ندادند. هرچند كه اخیراً هایكو ماس وزیر خارجه آلمان بعد از بازگشت به برلین بر اجرای سازوكار مالی تاكید كرد و در این زمینه اظهار داشت كه اولین تراكنش مالی اینستكس در هفته آینده انجام خواهد گرفت، اما كشورهای اروپایی پس از خروج آمریكا از برجام اقدام خاصی انجام ندادند كه تضمین كننده حفظ برجام باشد. این امر به «عدم توانایی» اروپایی ها برمی گردد چونكه آنها نمی توانند با تحریم ها ثانویه امریكا مقابله كنند. برای نمونه مسئولان بانك اوبر اتریش گفته اند مسئله اصلی تحریم های ثانویه، آمریكاست كه میزان ریسك همكاری با ایران را مشخص می كند. همچنین، با وجود آنكه اروپا خواهان حفظ برجام است، ولی خود اراده ای برای پرداخت هزینه های حفظ این توافق را ندارد. پس اروپا با وعده های سرخرمن و زبان تهدید، اهتمام دارد تا ایران را به پرداخت هزینه های حفظ برجام وادار كند. بطوریكه مكرون رئیس جمهور فرانسه در این زمینه می گوید: «به خاطر مسئله ایران، مقابل شركت های آمریكایی جنگ تجاری یا راهبردی به راه نخواهیم انداخت و این كار منطقی نیست و هم اینكه شركت های فرانسوی را به ماندن در ایران مجبور نخواهیم كرد». بنابراین كشورهای اروپایی با ارائه بعضی از درخواست ها و پیش شرط هایی به دنبال بهانه تراشی هستند و اهتمام دارند ایران را به انجام درخواست هایی فراتر از برجام وادار كنند. اهداف فرابرجامی اروپا در كمین ایران شواهد نشان داده است كه اهداف اروپا و آمریكا نسبت به ایران تنها در برجام خلاصه نمی گردد. موضوعات و اهداف دیگری وجود دارد كه آنها خواهان تعقیب آن هستند. چنانچه آمریكا با خروج از برجام و شكل دهی به توافق جامع تر اهتمام دارد به اهداف مدنظر خود برسد. اروپا نیز علاوه بر برجام، به دنبال دست یابی به اهداف گسترده تری است و برجام را سنگ بنای رسیدن به آن اهداف خود می داند. ویلیام برنز، سفیر سابق آمریكا در روسیه و همین طور میشل فلورنوی، معاون سابق وزیر دفاع آمریكا در این زمینه می گویند: «توافق هسته ای، سنگ بنای یك استراتژی گسترده تر و بلندمدت تر است برای جلوگیری از دست یابی ایران به سلاح هسته ای و تضعیف و مقابله با رفتارهای تهدیدآمیز ایران؛ از زرادخانه روبه گسترش موشك های بالستیك این كشور گرفته تا استفاده خطرناك آن از نیروی های نیابتی منطقه ای و تا نقض حقوق بشر در داخل این كشور». همین طور فدریكا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مورد مسائل موشكی و منطقه ای ایران می گوید: «یك چیز كه برای همه ما اروپاییان روشن است، این است كه با بودن برجام، ما برای رسیدگی به هر سوژه دیگری كه باید به آن بپردازیم، چه مسئله موشكی و چه مسئله منطقه ای، شانس بیشتری داریم». ایشان سپس می گوید: «ما این واقعیت را به صراحت گفتیم كه هیچ ارتباطی میان این دو وجود ندارد؛ اما این بدان معنا نیست كه از موضوعاتی كه باید در شكل متفاوت درباره آنها با ایران صحبت نماییم صرف نظر كنیم». موضع گیری كشورهای اروپایی نشان داده است كه آنها برای نگه داشتن ایران در برجام اهتمام دارند در ظاهر اقداماتی را برای راضی كردن این كشور انجام دهند تا از این طریق و با موفق جلوه دادن برجام، بتوانند زمینه را برای تحمیل برجام های منطقه ای و موشكی به ایران فراهم نمایند. چنانچه اروپا با وعده راه اندازی اینستكس و گسترش دامنه آن برای ورود سایر كشورها غیراروپایی، در ظاهر به دنبال حفظ برجام است ولی در عمل به پیشبرد اهداف خود مقابل ایران می اندیشد.
اینستكس و سلطه اروپا بر تجارت ایران باوجوداینكه بعضی از مسئولان، همچون محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه كشورمان، تصور می كرد كه سازوكار اروپایی، مكانیزمی برای مقابله با تحریم های آمریكا است، اما بیانیه سه كشور اروپایی نشان داد كه اینستكس اساساً برای مقابله با تحریم های امریكا طراحی نشده است. بااین حال، مسئولین در تعامل ایران با خریداران نفت و شركای تجاری كشور اقدام جدی ای برای مقابله با تحریم های آمریكا انجام ندادند. همین انفعال دستگاه دیپلماسی كشور سبب شده است كه كشورهای غیراروپایی خواهان استفاده از اینستكس برای تجارت با ایران شوند. باید توجه داشت كه ورود كشورهای غیراروپایی به اینستكس برای تجارت با ایران نه تنها مقابله با تحریم های امریكا را به دنبال ندارد بلكه مدیریت آنرا به اروپایی می دهد كه در منظومه سیاست خارجی آمریكا قرار دارد. پس با گسترش دامنه اینستكس اولاً ناكارآمدی این سازوكار در فروش نفت با ورود كشورهایی همچون چین و هند جبران می شود و اروپا همچنان می تواند از زیر بار هزینه های حفظ برجام شانه خالی كند. ثانیا اروپا با سلطه ای كه بر تجارت ایران در بستر اینستكس دارد، می تواند با بهانه عدم اجرای درخواست های FATF از طرف ایران، كشورمان را تحت فشار خود قرار دهد. ثالثاً اروپا با مدیریت تجارت ایران می تواند اهداف منطقه ای و موشكی خودش را نسبت به ایران پیش ببرد. همین طور با ورود كشورهای غیراروپایی به این سازوكار، عملاً ابتكار این كشورها برای مقابله با تحریم ها كاسته می شود و آنها حاضر نخواهند شد برای حفظ برجام هزینه كنند. برای نمونه سرگئی ریابكوف معاون وزیر امور خارجه روسیه می گوید: «برای حفظ برجام گزینه هایی در این رابطه وجود دارد كه یكی از این آنها راه اندازی هر چه سریع تر مكانیزم مالی «اینستكس» است كه مقامات ایرانی مدت هاست خواهان آن هستند و ما نیز این مساله را در رایزنی های خود با آنها و شركای اروپایی موردبررسی قرار داده ایم». علاوه بر روسیه، هند نیز تمایل دارد تا به اینستكس بپیوندد. با عنایت به شواهد موجود می توان اظهار داشت كه گویا مسئولان قصد ندارند مانع حضور كشورهای ثالث در مناسبات مالی و تجاری ایران با شركایش شوند. چنانچه روزی آمریكا بوسیله سوئیفت بر مناسبات مالی و تجاری ایران كنترل داشت، گویا این روزها نیز نوبت اروپا است كه بوسیله اینستكس بر تجارت ایران نفوذ و تسلط پیدا كند. براین اساس و با عنایت به برنامه هایی كه اروپا و آمریكا در قبال ایران دنبال می كنند، لازم است كه مسئولین از سازوكار اینستكس برای تجارت با كشورهای غیراروپایی استفاده نكنند و تجارت ایران را در معرض لطمه قرار ندهند.
منبع: آچار
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب