توسط پژوهشگران ایرانی ساخته شد
دستگاهی برای بهینه سازی كود دهی به درختان شهری
آچار: پژوهشگران به منظور بهینه سازی كوددهی درختان در محیط های شهری و باغ های متراكم، دستگاهی ساخته اند كه می تواند گودال های مناسبی را در اطراف درختان تولید كند و در این راه، انرژی را هم به صورت بهینه مصرف كند.
به گزارش آچار به نقل از ایسنا، بهترین روش جهت كوددهی درختان، حفر گودال در اطراف تنه آن هاست. این گودال ها معمولاً روی دایره هایی هم مركز در اطراف درخت تولید می شوند و فاصله آن ها از تنه درخت به گونه درخت، نوع ریشه آن، الگوی رشد ریشه و نوع خاك بستگی دارد. عمق گودال بر مبنای وارد شدن كمترین صدمه به ریشه و اثربخشی حداكثری كود انتخاب می گردد. میزان كود سفارش شده به صورت یكنواخت در میان حفره ها توزیع می گردد و بسته به قطر سوراخ، می توان كود را با انواع مواد مكمل مانند كود پیت ماس، رس آهكی، پرلیت، سنگریزه، شن و ماسه یا سوپرجاذب ها مخلوط كرد.
رایج ترین شكل گودال كن كه برای این منظور استفاده می شود، طبق نظر محققان كشاورزی، گودال كن مجهز به مته مارپیچ است كه شامل انواع نفربر (تك نفره، دونفره) و پشت تراكتوری است و در آن نیرو به كمك سیستم انتقال مكانیكی یا هیدرولیكی به مته مارپیچ انتقال می یابد. ولی هركدام از این موارد، در كنار مزایایی كه دارند، دارای معایبی هم هستند كه به صورت خاص، به كارگیری آن ها را برای كوددهی در باغ های متراكم و فضای سبز شهری، مشكل یا حتی غیرممكن می سازد.
برای رفع این نقیصه و مشكل، پژوهشگران كشورمان دست به ساخت ماشینی كوچك و قابل حمل در فضاهای محدود زده اند كه برخلاف انواع گودال كن های موجود، مته در آن با اعمال نیروی فشارنده و با سرعت چرخشی كم به داخل خاك پیچ می گردد و با بالا كشیدن آن، خاك محبوس در میان پره ها از گودال خارج می گردد.
سپس، در پژوهشی كه محققان فوق انجام داده اند، عملكرد این ماشین با مته های مختلف ازنظر گشتاور و توان مصرفی و كیفیت حفر گودال در نمونه هایی از خاك های ایران ارزیابی شده است.
در این پژوهش، محققان مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، گودال كن هیدرولیكی فوق را با الگوبرداری از عملكرد مینی لودرها ساختند كه قابلیت به كارگیری در فضاهای محدود را داراست و می تواند گودال هایی به قطر 20-15 سانتی متر و تا عمق 50 سانتی متر را با حداقل به هم خوردگی، به منظور كوددهی درختان، در خاك تولید كند. در این ماشین از نیروی هیدرولیك برای چرخش مته و بالا و پایین بردن مته در گودال استفاده می گردد.
محققان فوق، برای انتخاب مناسب ترین نوع مته برای این ماشین، سه نوع مته مارپیچ شامل مته مارپیچ با نوك مخروطی (با دو گام مختلف مارپیچ)، مته مارپیچ با لبه برش صفحه ای و یك نوع متهٔ استوانه ای را ارزیابی كردند. در استفاده از این مته ها گشتاور و توان مورد نیاز برای نفوذ در خاك، انرژی مصرفی و عملكرد مته در تخلیهٔ گودال هم بررسی گردید.
بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، پژوهشگران نتیجه گرفتند كه در روش استفاده از مته های كم سرعت، بالا آمدن خاك متناسب با پایین رفتن مته نیست و خاك كنده شده در اثر نیروی گریز از مركز امكان بالا آمدن از روی مارپیچ را ندارد.
در این روش مته در اثر نیروی فشاری وارده بر آن و حركت چرخشی مارپیچ، به آرامی به داخل خاك وارد و خاك كنده شده در میان پره های مارپیچ فشرده می گردد. با بالا كشیدن مته از خاك، خاك محبوس در میان پره ها بالا آورده می گردد و بعد از خروج مته از گودال از بین پره ها ریزش می كند.
آن طور كه اورنگ تاكی، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی كشاورزی مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی اصفهان و همكارش می گویند: «در این روش، استفاده از نوك مخروطی برای سهولت پیچ شدن مته در خاك و كمتر خرد كردن خاك، نسبت به لبه برش صفحه ای، برتری دارد. مته مارپیچ با لبه برش صفحه ای تمایل كمی به نفوذ دارد و خاك را به صورت لایه لایه می برد و ساختمان خاك را كاملاً از هم باز می كند. درنتیجه انرژی زیادی صرف خرد شدن ذرات خاك می گردد و مدت زمان زیادی برای حفر گودال نیاز خواهد بود».
این محققان اعتقاد دارند: «علاوه بر نوك مته، گام پیچ (مته) هم باید متناسب با سفتی و نرمی خاك و میزان چسبندگی خاك انتخاب گردد. در خاك های شنی برای تضمین عملكرد مطلوب مارپیچ در تخلیه گودال، گام پیچ باید از پنج سانتی متر بیشتر نباشد تا حدود 88 درصد حجم خاك گودال تخلیه شود. اما در خاك های رسی گام بزرگ تر ترجیح داده می شود تا فشرده شدن قطعات چسبنده خاك رسی در میان پره های مارپیچ به حداقل برسد».
در خصوص مته های استوانه ای، تاكی و همكارش در این تحقیق، می گویند: «استفاده از چنین مته هایی بعنوان جایگزینی برای مته های مارپیچ را می توان تنها برای شرایط خاصی پیشنهاد كرد. این نوع مته تنها در شرایطی كه در خاك بدون ساختمان (مانند ماسه زارهای خشك) نیاز به حفر گودال باشد، نسبت به مته های مارپیچی، برتری دارد. در این نوع خاك ها پره های مارپیچ قابلیت نگهداری ذرات ماسه را ندارند و ریزش آن ها سبب پرشدن گودال می شود».
درنهایت، بر مبنای یافته ها، محققان مجری این پژوهش كه نتایج آن در قالب مقاله ای علمی پژوهشی در نشریه «تحقیقات سامانه ها و مكانیزاسیون كشاورزی» انتشار یافته است، اظهار كرده اند: «مته های مارپیچ با نوك مخروطی با صرف حداقل انرژی و مدت زمان، بهترین گزینه برای حفر گودال با این ماشین هستند. اما در خاك های سخت و اصطكاكی برای تخلیهٔ مطلوب گودال، مارپیچ های با گام كوچك تر و در خاك های چسبنده هم برای جلوگیری از فشرده شدن خاك در میان پره ها، مارپیچ های با گام بزرگ تر قابل سفارش خواهند بود».
نشریه «تحقیقات سامانه ها و مكانیزاسیون كشاورزی» توسط موسسه تحقیقات فنی و مهندسی كشاورزی و با اعتبار «علمی پژوهشی» منتشر می گردد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب